ERTELEME DAVRANIŞI

Erteleme Davranışı Üzerine

Blog serimizde Ventus Eğitim Danışmanlık ailesi olarak sizlere bu hafta erteleme davranışından bahsetmek istiyoruz.

Erteleme davranışı her bireyin hayatının bir döneminde karşılaşabileceği bir davranış olmakla birlikte; bu davranış sıklaştığında ve bireyin hayatını etkileyecek boyuta geldiğinde müdahale edilmesi gereken bir konu halini almaktadır. Ertelemek, bir işi yapılması zaman diliminde yapmamak veya son ana bırakmak, bir türlü başlayamamak şeklinde özetlenebilir. Bu davranışın sürekli oluşmasından dolayı işlerin birikmesi sonucu kaygı ve stres gözlenmesi muhtemeldir.

Erteleme davranışları iki farklı türde görülmektedir. Bunların ilki akademik ertelemedir. İş ve okul hayatında gerçekleşen erteleme davranışlarını kapsamaktadır. Bir diğeri ise rutin ertelemedir. Rutin erteleme türünde birey günlük yapması gereken işleri ve aktiviteleri ertelemektedir.

Terapi ekollerinden her biri erteleme davranışı üzerine farklı yorumlar yapmaktadır. Örneğin Akılcı Duygusal Davranışcı Terapi Kuramına göre birey akla yatkın olmayan görevleri ertelemektedir. Yani birey daha önce karşılaşmadığı zorlukları erteleme davranışı gösterebilir. Terapide başka bir bakış açısı olan Maslow, ihtiyaçlar hiyerarşisinde; bireyin alt basamaktaki ihtiyaçları karşılamaya öncelik verdiği için üst basamaktaki ihtiyaçları ertelediğini söylemiştir. Özellik kuramında ise erteleme davranışı kişilik özellikleriyle bağdaştırılmıştır. Özetle erteleme davranışının sebepleri hakkında yorum yaparken her terapi ekolü farklı bir pencereden baktığından birçok farklı sebeple ilişkilendirilebilir.

Erteleme Davranışı Nedenleri

Erteleme davranışını araştıran psikologlar tarafından yapılan yorumlara göre erteleme davranışını besleyen en önemli nedenlerden biri zamanlama yapamamaktır. Birey öncelikli işleri ayırt etme, özel hayat ve zorunlu işler ayrımını yapma konularında başarısız olabilir. Bu sebeple de yetiştirmesi gereken işleri geciktirebilir.

Kişinin bireysel korkuları, yetersizlikleri, ertelediği işe yönelik tutumu, sorumluluk alma konusunda isteksizliği; erteleme davranışını doğurabilecek diğer nedenlerdendir. Başaramayacağını düşünmesi veya mükemmeliyetçi bakış açısı da kişiyi erteleme davranışına yöneltebilir. “Nasıl olsa başaramayacağım, kesin çok kötü olacak, kesin beğenmeyecekler, ben zaten hiçbir işi başaramam” gibi bilişsel çarpıtmalar kişinin erteleme sebeplerinden olabilir. Ya da “Her işim harika olmalı, şimdi yaparsam o kadar güzel olmaz, şimdi yorgunum sabah daha güzel yaparım, bu iş sabah sabah yapılmaz akşamı beklersem daha güzel olur, şuan hava sıcak

o kadar güzel yapamam” gibi obsesyon gösteren cümleler de kişinin en mükemmeli istemesi sebebiyle erteleme davranışını doğurabilir.

Bunların dışında çevresel etkenler de bireyde erteleme davranışına sebep oluyor olabilir. Bu sebeple öncelikle çevresel etmenleri sorguluyor olmak çok önemlidir. İşi yapabilecek koşullara sahip olmaması, fiziksel sağlığının yerinde olmaması, depresyon gibi kişiyi yavaşlatacak başka ruhsal problemler yaşıyor olması gibi birçok etken de kişinin işlerini ertelemesine neden olabilir.

Erteleme Davranışı Nasıl Çözülebilir?

Erteleme davranışının çözümleri, nedenlerine bağlı olarak değişmektedir. Her koşulda ilk adım durumun farkında olmaktır. Ertelemenin getirdiği dezavantajları ve işini zamanında yapmanın avantajlarını düşünmek süreç için olumlu bir adımdır.

Yapılacak iş gözünüzde büyüdüğü için veya başaramayacağınızı düşündüğünüz için erteliyorsanız, öncelikle işi ufak parçalara bölmeniz iyi olabilir. Bir kağıda ana görevinizi ve sizi bu göreve eriştirecek ufak adımları not ederek sırayla işaretleyerek ilerleyebilirsiniz.

Günü ve haftayı planlamak da çözümler arasında sıralanabilir. Aylık veya yıllık programlar uzun süreli olduğu için erteleme davranışına zemin hazırlayabileceğinden; günlük ve haftalık planlar tercih etmek daha doğru olacaktır. Hafta sonuna erişildiğinde haftanın görev ve hedeflerini kontrol etmek ve yeni programlar oluşturmak da süreç içinde destek olabilecek aktivitelerdendir.

Farkındalık yaşanmasına ve çaba gösterilmesine rağmen bir şeyler yolunda gitmiyor veya erteleme davranışı devam ediyorsa psikolojik danışmanlık hizmeti almak önemlidir. Üsküdar Koşuyolu’nda bulunan danışmanlık merkezimiz ile iletişime geçerek uzmanlarımızdan psikolojik destek alabilirsiniz.