- Pınar EZGİN
- Kırmızı Başlıklı Kız , Masallar , Metaforlar , Semboller , Psikolog , Psikoterapi , Ventus , Oyun Terapisi , Çocuk Psikolojisi , EMDR , BDT , Psikodinamik , Şema , Üsküdar Terapist , Koşuyolu Terapist
- 7 Ekim 2024
- 10
Daha önceki yazılarımızda masalların toplumsal cinsiyet rolleri hakkında taşıdığı ortak inançlar, masallarda tasvir edilen karakterler; çocuğun yetiştiği kültüründeki davranışa,çocukların erkek veya kadın olmanın ne anlama geldiğini sınırlı kalıplar içinde belirlemesine neden olur demiştik.
Kırmızı Başlıklı Kız masalının Grimm Kardeşler veya Charles Perrault versiyonlarını okuyarak büyüyen bir nesiliz . Masalda kırmızı kapüşonlu ve pelerinli küçük bir kız vardır. Bir gün hasta büyükannesini ziyarete gitmek için ormana gider ve bir kurt yanına gelir. Kurt, kızın dikkatini dağıtır, büyükannenin evine gider ve yaşlı kadını yer. Daha sonra büyükannenin kılığına girer, kızı kandırarak onu da yer. Kurt, çiçek bulması için kızın ormandaki patikadan çıkmasını sağlayarak kız üzerindeki etkisini kanıtlar. Kurt erkektir, bir kadın olan anne karakterinden daha güçlüdür ve kız üzerinde anneden daha fazla hâkimiyet kurar.
Masalın üç kadın karakterinden biri olan büyükanne de kurdun evine girmesine izin verdiği için kurt tarafından kolayca kandırılır. Kahraman bir avcı belirir ve kurdun karnını yarar. Kırmızı Başlıklı Kız ve büyükannesi zarar görmeden kurtulurlar ve kurdun vücudunu ağır taşlarla doldururlar. Kurt uyanır ve kaçmaya çalışır, ancak taşlar onun çökmesine ve ölmesine neden olur. Grimm versiyonunda ise kurt evi terk eder ve bir kuyudan içmeye çalışır, ancak midesindeki taşlar kurdun suya düşmesine ve boğulmasına neden olur.
Söz dinleyen , “uslu” bir çocuk olan Kırmızı Başlıklı Kız’ın, annesi tarafından büyükannesine yiyecek götürmeye giderken oyalanmaması için uyarılması masalın en önemli detayıdır. Çünkü kurdun kızı ve büyük annesini yemesinin sebebi, Kırmızı Başlıklı Kız’ın yapılan uyarıya itaatsizliğidir. Kurban konumundaki Kırmızı Başlıklı Kız ile babaannesinin kahraman bir avcı tarafından kurtarılması ise cinsiyetler arasında yaratılan ayrımcılığın göstergesidir. Yine diğer masallarda olduğu gibi kadınların ihtiyaç duyduğu kahraman yine erkek cinsiyetiyle özdeşleştirilen mesleklere sahip olan avcı veya oduncudur. Dayatılan sınırları aşanların cezalandırıldığı bir masal ve verdiği sert mesajları ile ataerkil bir düzene uyumlanmaktadır. Hem kadınları kurtaran hem de kurdu kolayca öldüren avcı figürü, kendisini kurtaramayacak kadar çaresiz olan kadınlar üzerinde erkek egemenliğinin sergilenişi ile kadınların nesneler/ödüller olarak görüldüğünü gösteren geleneksel erkek kahramanı temsil etmektedir.
Masalımıza aynı zamanda id- ego- süper ego açısından da inceleyecek olursak; Yaşanabilecek sonuçları düşünmeden id’i yöneten haz ilkesiyle hareket eden kurt hemen isteklerinin yerine getirilmesini ister.
Ego ise gerçeklik ilkesine göre çalışır. “Kırmızı Başlıklı Kız” büyükannesinin evine giden yoldan ayrılmadan önce neler olabileceğini düşünür. Çiçek toplamak için oyalanabileceğini çünkü topladığı çiçekleri görünce büyükannesinin mutlu olacağına inanmaktadır.
Süperego, id ve egonun işlevlerini birleştirir. Süperego, id’in cinsel dürtülerini kontrol ederken, egonun bulduğu gerçekçi dürtülerden çok daha ahlâki hedefler bulmasına yardımcı olur. Süperegoya dayalı olan işlevler zevk ilkesini göz ardı ederler. “Kırmızı Başlıklı Kız”ın büyükannesi ve annesi süper egoyu temsil eder. Ona kötü bir şey olabileceğinden endişelenmektedirler. Büyükleri dinlemeli, yabancılarla konuşmamalı gibi öğretiler de masalın ahlakî değerlerini okuyucuya sunar.
Her zaman altını çizdiğimiz gibi çocuklara sunduğumuz gerek masalların gerek çizgi filmlerin geleneksel bakış açısı dışında verilmek istenen mesajlarını iyice anlamalı ve kendi değer ve bakış açısı süzgecimizden geçirmeliyiz.