OBSESİF KOMPULSİF BOZUKLUK (OKB)

OBSESİF KOMPÜLSİF BOZUKLUK (OKB)

OKB NEDİR?
 

Obsesif Kompülsif Bozukluk (OKB), bireyin tekrarlayan ve istenmeyen düşüncelere (obsesyonlar) sahip olması ve bu düşünceleri ya da endişeleri hafifletmek için tekrarlayan davranışlarda veya zihinsel ritüellerde (kompülsiyonlar) bulunmasıyla karakterize bir anksiyete bozukluğudur.
 

1 - Obsesyonlar (Takıntılar): Bunlar tekrarlayan, istenmeyen ve rahatsız edici düşünce, imge veya dürtülerdir. Bu düşünceler genellikle istenmeyen ve kişinin kontrolü dışında ortaya çıkar. Örneğin, "ellerim kirli mi?" ya da "kapıyı kilitledim mi?" gibi sürekli sorular.
2 - Kompülsiyonlar (Zorlantılar): Bunlar obsesyonların neden olduğu anksiyeteyi veya rahatsızlığı hafifletmeye yönelik tekrarlayan fiziksel veya zihinsel davranışlardır. Örneğin, ellerini sürekli yıkama ya da kapıyı tekrar tekrar kontrol etme gibi eylemler.
 

OKB’NİN NEDENLERİ NELERDİR    ?
Obsesif Kompülsif Bozukluk (OKB) gelişimine neden olan etmenler tam olarak bilinmemekle birlikte, birçok teori ve araştırma, bu bozukluğun oluşumunda rol oynayabilecek bir dizi faktöre işaret etmektedir. İşte OKB'nin oluşumuna katkıda bulunan bazı olası etmenler:
1)    Biyolojik Faktörler:
Beyin Kimyası: Bazı araştırmalar, beyindeki serotonin seviyelerindeki dengesizliklerin OKB belirtileriyle ilişkili olabileceğini göstermektedir.
Beyin Yapısı: Bazı beyin tarama çalışmaları, OKB'li bireylerde beyindeki bazı bölgelerde farklılıklar olduğunu ortaya koymuştur. Ancak bu farklılıkların nedeni veya bu bozukluğun gelişimindeki rolü tam olarak anlaşılmamıştır.
2)    Genetik Faktörler: OKB'nin aile geçişi olabileceğine dair bazı kanıtlar vardır. Yani bir kişinin aile üyelerinden birinde OKB varsa, o kişinin de OKB geliştirme riski daha yüksek olabilir.
3)    Çevresel Faktörler:
Travmatik Olaylar: Bazı bireylerde, travmatik bir yaşantının OKB belirtilerinin ortaya çıkmasına veya kötüleşmesine neden olabileceği belirtilmiştir.
Çocuklukta Yaşanan Olaylar: Çocukluk döneminde yaşanan istismar, aşırı koruyucu veya cezalandırıcı ebeveyn tutumları gibi durumlar, bireyin OKB geliştirme riskini artırabilir.
Bilişsel Faktörler: Bireylerin kendi düşüncelerini, hislerini ve davranışlarını nasıl yorumladıkları OKB'nin gelişiminde bir rol oynayabilir. Örneğin, mükemmeliyetçilik veya aşırı sorumluluk alma gibi özellikler OKB belirtilerinin ortaya çıkmasına katkıda bulunabilir.
Öğrenme Teorileri: OKB belirtileri, belli bir davranışın veya düşüncenin anksiyeteyi hafiflettiğini öğrenme yoluyla gelişebilir. Örneğin, bir kişi belirli bir davranışı tekrarladığında (örn. ellerini yıkadığında) anksiyetesinin azaldığını fark ederse, bu davranışı tekrarlamaya devam edebilir.
Bu faktörlerin bir kombinasyonu, bireyin OKB geliştirme riskini etkileyebilir. Ancak, bu bozukluğun neden herkeste farklı şekillerde ortaya çıktığı veya neden bazı bireylerde hiç ortaya çıkmadığı konusunda kesin bir cevap yoktur. Önemli olan, belirtileri fark eden bireylerin profesyonel yardım almasıdır.
 

OKB’NİN TEDAVİ YÖNTEMLERİ
Obsesif Kompülsif Bozukluk (OKB) tedavisinde genellikle psikoterapi, ilaç tedavisi veya her ikisinin kombinasyonu kullanılır. İşte OKB'nin yaygın tedavi yöntemleri:
1)    Psikoterapi:
Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT): OKB'nin tedavisinde en etkili olarak kabul edilen terapi yöntemidir. BDT, bireyin obsesyonlarını ve kompülsiyonlarını tanımlamasına, anlamasına ve bu belirtilerle başa çıkmasına yardımcı olur.
Maruz Bırakma ve Tepki Önleme (Exposure and Response Prevention, ERP): OKB tedavisinde sıklıkla kullanılan bir BDT tekniğidir. Bu yöntemde, birey obsesyon tetikleyicilere maruz bırakılır ve kompülsif tepkisini önlemesi için desteklenir.
2)    İlaç Tedavisi: OKB belirtilerini hafifletmede etkili olabilen bazı ilaçlar bulunmaktadır.
Serotonin Yeniden Alım İnhibitörleri (SSRI): Bu antidepresanlar, OKB tedavisinde sıklıkla ilk tercih edilen ilaçlardır. Örnekler: fluoksetin (Prozac), fluvoxamine, paroksetin (Paxil, Pexeva) ve sertaline (Zoloft).
Trisiklik Antidepresanlar: Özellikle klomipramin (Anafranil) OKB tedavisinde kullanılan bir trisiklik antidepresandır, ancak yan etkileri nedeniyle genellikle diğer seçenekler işe yaramazsa kullanılır.
3)    Derin Beyin Simülasyonu (DSB): Şiddetli OKB vakalarında, ilaç ve terapinin etkili olmadığı durumlarda, DSB gibi nöromodülasyon teknikleri düşünülebilir. Bu yöntemde, beyindeki belirli bölgelere elektriksel uyarılar göndermek için elektrotlar yerleştirilie.
4)    Transkraniyal Manyetik Simülasyon (TMS): Bu non-invaziv yöntem, belirli beyin bölgelerini hedefleyen kısa manyetik darbeler kullanarak beyin aktivitesini değiştirmeye çalışır.
5)    Destek Grupları ve Eğitim: OKB’si olan bireyler için destek grupları ve eğitim programları, başa çıkma stratejileri öğrenmede ve deneyimilerini paylaşmada yardımcı olabilir.
Tedavi seçenekleri kişisel ihtiyaçlara, OKB’nin şiddetine ve belirtilere bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Dolayısıyla, en uygun tedavi yönteminin belirlenmesi için Ventus Eğitim Danışmanlıkta hizmet veren bir uzmanımıza danışmak oldukça önemlidir.