Steven Porges Kimdir?

Stephen Porges Kimdir?

Stephen W. Porges 1945 doğumludur. Amerikalı bir psikolog ve sinirbilimcidir. Chapel Hill'deki Kuzey Karolina Üniversitesi'nde psikiyatri profesörüdür. Daha önce Chicago'daki Illinois Üniversitesi'nde ve Tıp Fakültesi'nde Beyin-Beden Merkezi'nin direktörü olarak görev yaptığı Maryland Üniversitesi'nde profesörlük yapmıştır.

Psikofizyolojik Araştırma Derneği'nin eski başkanı ve yaklaşık 20.000 biyo-davranış bilim adamını temsil eden bir topluluk federasyonu olan Davranış ve Beyin Bilimleri Dernekleri Federasyonu başkanıdır. Ulusal Ruh Sağlığı Enstitüsü Bilim İnsanı Geliştirme Ödülü sahibi bir psikologdur.

Porges, vücudun belirli fizyolojik tepkilere sahip olduğunu hem hayvanlara hem de insanlara ait beyindeki nöral tepkilere özel ilgi duyan bir sinirbilimcidir. Porges'in araştırmaları, yavaş bir şekilde nefes alan insanların kalp atışlarının daha yavaş olduğunu ve bu kalp ritminin kişiden kişiye değiştiğini göstermektedir Porges, kalp ritimleri üzerine araştırmlar yapmış ve yavaş kalp ritimlerinin insanların davranışlarını düzenlemesine, odaklanmasına ve farklı seviyelerde hızlı tepki vermesine yardımcı olduğunu bulmuştur.

Polivagal Teori

Porges, 1994 yılında bugün psikoloji ve tıpta etkisi oldukça fazla olan Polivagal teoriyi geliştirmiştir. Polivagal teori, çoklu vagus sinirlerinin duygu düzenleme, sosyal bağ ve korku tepkilerindeki rolü üzerine araştırmaları içeren evrimsel, nörobilimsel ve psikolojik bir teoridir.

Teori, organlarımızdan beynimize her türlü bilgiyi taşıyan vagus sinirinde verici yol bağlantılarının olduğunu ileri sürmektedir. Bu yollar fizyoloji ve davranışın uyarlanabilir işlevleri hakkında içgörü sağlamaktadır. Polivagal teori, esas olarak, otonom sinir sisteminin değerlendirilmesini, bu sistem içindeki nöral devrelerin tanımlanmasını ve davranışlarımızın "otonom öncülleri" tarafından yönetilen otonom tepkilerin uyarlanabilir yorumunu açıklamaktadır.

Polivagal teori, klasik olan ikili otonom sinir sistemine (parasempatik ve sempatik) üçüncü bir sistem ekler ve yeni bir bakış açısı sunar. Vagus siniri, davranışlarımızı, duygularımızı ve farklı durumlarda yeni tepkiler üretme yeteneğimizi destekleyen, insanlarda en gelişmiş sinir haline gelmiştir.

Sempatik sinir sistemi “kaç ya da savaş” komutuyla uyumluyken, parasempatik sinir sistemi “yavaşla/dur” komutuyla hayatta kalma mekanizmalarını oluşturur. Sosyal sinir sistemi; seslendirme, duyma, göz teması, yüz ifadesi gibi tetikleyiciler tarafından sağlanan, sempatik sinir sistemini kontrol altında tutma yeteneğini sağlayan ve “karşılıklı olarak koordine etme yeteneği” olarak tanımlanan sağlıklı komut kararlarını etkilediği öne sürülmüştür.

Tehlike ya da tehditle karşılaştığımızda tehditle savaşır, kaçar ya da donakalırız. Deprem, sel gibi somut olayların yanı sıra eleştirilme kaygısı, özgüven problemi gibi zihinsel olaylar karşısında da bu tehditler gerçekleşir. Bu durumda otonom sinir sistemi devreye girmektedir. Travma sonrası ise bu mekanizma bozulmaktadır. Bu durumda kalındığında sistem sürekli alarm verip sempatik sinir sistemi aktivasyonu olabilirken hareketsiz şekilde teslim olma modunda da kalabilir.

Polivagal teoriye göre ilk otonom sinir sistemimiz gelişmektedir. O da sindirim sistemidir. İkinci gelişen ise sempatik sinir sistemidir. Bu teoriye göre tüm bu mekanizmalar organizmanın hayatta kalmasına yöneliktir.

Porges bu teori ile psikoloji ve tıp alanına epey katkıda bulunmuştur. Yazdığı birçok kitap vardır. Porges, Ulusal Ruh Sağlığı Enstitüsü Araştırma Bilim İnsanı Geliştirme ödülünün sahibi bir psikologdur. Ulusal Çocuk Sağlığı ve İnsan Gelişimi Enstitüsü, anne ve çocuk sağlığı araştırma komitesine başkanlık etmiş ve Ulusal Çocuk Sağlığı ve İnsani Gelişme Enstitüsü Karşılaştırmalı Etoloji Laboratuvarında misafir bilim insanı olmuştur.

KAYNAKÇA

https://www.youtube.com/watch?v=ogwTOPoU48k

 Levine, P. A. (2018). Dile gelmeyen bir sesle: Beden nasıl travmadan kurtularak iyileşir? Butik Yayıncılık.

Van der Kolk, B. A. (2019). Beden kayıt tutar: Travmanın iyileşmesinde beyin, zihin ve beden. Nobel Akademik Yayıncılık.